Jak pomóc dziecku w zrozumieniu pandemii koronawirusa?

Pandemia koronawirusa zaskoczyła nas wszystkich. Żyliśmy przewidywalnie. Mieliśmy poukładane, zaplanowane życie, często cechujące się pędem. Mieliśmy poczucie sprawczości, wpływu, kontroli, możliwości działania i swobody wyboru. W tej chwili nasze życie zmieniło się diametralnie. Wywołuje w nas strach, bunt i niedowierzanie. Reakcje te są całkowicie normalne i naturalne, choć zmiany dotychczasowego stylu życia wiążą się z niepewnością, ciągle podsycaną nieprawdziwymi newsami.

W tej nowej sytuacji jako rodzic stajesz się kierownikiem, dyrektorem swojej rodziny. Twoim zadaniem jest pokierowanie swoim zespołem, czyli rodziną w sposób spokojny i rozważny.  Musisz zrozumieć siebie i dziecko. Każdy z was mierzy się z czymś nowym, czymś co wywołuje w nas różne emocje, przemyślenia. Wpływa to nie tylko na nasze zachowanie, ale także na poziom stresu w naszym organizmie.

Drogi rodzicu:

- Ogranicz wiadomości do niezbędnego minimum, szczególnie, gdy jesteś z dzieckiem. Korzystaj ze weryfikowanych źródeł. Zastanów się  na co masz realny wpływ i jakie działania przyniosą pożądane efekty.

- Jako menadżer swojej rodziny, zapoznaj się z wytycznymi Ministerstwa Zdrowia, czy Głównego Inspektoratu Sanitarnego, takimi jak: częstsze mycie rąk, zaniechania spotkań ze znajomymi, czy pozostanie w domu. Twoim zadaniem będzie wytłumaczenie tego dziecku oraz domownikom i wprowadzenie nowych zasad.

Musimy zaakceptować fakt, że znaleźliśmy się w czasach pandemii i od dziś jesteśmy odpowiedzialni za swoją rodzinę, ale także za wszystkich których spotykamy. Zamknięcie przedszkoli nie oznacza, że dzieci mają ferie. Placówki edukacyjne oraz pozaformalne inicjatywy dają nam wiele pomysłów do spędzania z dziećmi czasu w domu.

Dzieci w wieku przedszkolnym nie do końca rozumieją o co dokładnie chodzi z tym koronawirusem. Aby uniknąć nieporozumień (np. pełnego lęku przekonania dziecka, że wszyscy zginiemy), wytłumacz dziecku, istotę sytuacji. Pamiętaj przy tym, aby dostosować swoje wyjaśnienia do jego wieku dziecka. Możesz zacząć od zapytania, co dziecko już wie. Co usłyszało w telewizji? Co zrozumiało? Zweryfikuj, ile posiadanych przez nie informacji jest faktami, a ile stanowią mity.

Najmłodszym dzieciom możesz pokazywać różnego rodzaju publikacje np. publikację psycholog Manueli Moliny Cruz, którą znajdziesz bezpłatnie do pobrania także w języku polskim, na stronie: https://www.mindheart.co/descargables . Wyjaśnia ona w jasny, przejrzysty i zabawny sposób, czym jest koronawirus i jakie wywołuje dolegliwości.

Ważne jest, aby dziecko wiedziało, że zawsze może przyjść do Ciebie i podzielić się swoimi pytaniami, wątpliwościami, czy emocjami. Jest to dobry moment, aby powiedzieć dziecku, że wspólnie zadbamy o to, żeby nie zachorować np. myjąc ręce, przebywając w najbliższych dniach więcej w domu, czy kontaktując się z babcią i dziadkiem głównie telefonicznie.

Uprawomocnij uczucia dziecka. Zauważ je i nazwij, np. „Wyglądasz na zmartwionego”. Daj dziecku prawo do przeżywania tego, co czuje, znormalizuj jego doświadczenie np. NIE mów: „Nie bój się, będzie dobrze”; zamiast tego POWIEDZ: „Rozumiem, że możesz się bać. To normalne. Ludzie czasem się boją".

Niektóre dzieci bardziej dotkliwie mogą doświadczyć obecnej sytuacji m.in. dzieci wysoko wrażliwe, te doświadczające zaburzeń lękowych, czy dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Ci mali ludzie potrzebują ustalonego rytmu, pewnych ram, w których toczy się ich życie. Dajcie sobie dużo wyrozumiałości (również wobec siebie) i czasu na dostosowanie się do nowej rzeczywistości. W takich przypadkach pomocne może się okazać ustalenie od razu konkretnego planu dnia i wyjaśnienie dziecku na tyle, na ile jest to możliwe, że jest to plan tylko na czas pobytu w domu w związku z koronawirusem.

Pamiętaj, że dziecko naśladuje Twoje radzenie sobie z emocjami. Zadbanie o siebie będzie też wyrazem troski o dziecko. Jeśli potrzebujesz wsparcia psychologicznego w tym czasie, możesz skorzystać z bezpłatnej konsultacji z psychologiem, który wspiera rodziców - Olą Radomską https://doodle.com/poll/vwt2iksqyqxszbxr .

Większość rodziców w tym czasie będzie musiała pracować zdalnie z domu. Praca z dzieckiem w wieku przedszkolnym nie należy do najłatwiejszych. Zadaniem rodzica jest wytłumaczenie maluchowi, że musimy pracować w określonych godzinach. Podczas wyjaśniania zaistniałej sytuacji, musimy dostosować swój komunikat do wieku dziecka. Można powiedzieć, np. „Żeby pomóc w zatrzymaniu choroby, warto pozostać w domach. Dlatego zamknięto szkołę/przedszkole i dlatego rodzice również zostaną w najbliższym czasie w domu. Rodzice, mimo że są w domu, będą pracować - mają różne zadania, które muszą wykonać”. Warto pokazać dziecku, dlaczego zostajemy i co to będzie oznaczało. Możesz też opowiedzieć krótko, na czym polega Twoja praca.

Skutecznym rozwiązaniem pogodzenia pracy z opieką nad dzieckiem będzie stworzenie planu dnia. Ustalcie wspólnie z domownikami plan dnia/tygodnia. Podzielcie czas tak, aby znalazła się w nim przestrzeń zarówno na pracę i posiłki, jak i wspólną zabawę oraz rozmowy. Zadbaj o to, aby porozmawiać z partnerem lub partnerką o tym, jak podzielicie się opieką, jeżeli oboje pracujecie zdalnie.

Kolejnym dobrym rozwiązaniem będzie spisanie kontraktu, czyli zasad realizacji i współpracy podczas realizowania planu dnia.  Na przykład: w czasie pracy mamy, dziecko stara się bawić samo. Warto wykorzystać w tym czasie również umiejętności rodzicielskie związane ze wzmacnianiem pozytywnych zachowań. Zauważaj i doceniaj zarówno zachowania związane z higieną rąk, która jest ważna w obecnej sytuacji, jak i umiejętność samodzielnej zabawy.

Pamiętaj, że efektywność podczas pracy w domu może być niższa od tej, którą osiągasz, pracując w biurze. Podczas planowania pracy, warto stworzyć sobie plan minimum – ustalić priorytety i realnie ocenić swoje możliwości. Koniecznie też należy uwzględnić, w jakim wieku jest dziecko i dostosować do tego swój plan dnia i pracy.

Artykuł napisany w oparciu o ebooka CO MUSISZ WIEDZIEĆ PODCZAS EPIDEMII, JEŻELI JESTEŚ RODZICEM?

Przydatne linki i pliki:

1. Tutaj znajdziesz bajkę-pomagajkę, która może wyjaśnić dziecku, co się dzieje. http://dorotabrodka.pl/wp-content/uploads/2020/03/bajka-o-kwarantannie-i-wirusie-z-kolorem.pdf?fbclid=IwAR1k4MLO6fMcZHNOZromfkd45tfhg6OZCmdnU8B8NVHG5fnR_ZRbyIxo_lM
2. Link do fundacji prowadzonej przez psychologów Kraina Zdrowia. https://www.subscribepage.com/ebookkoronawirus?fbclid=IwAR1nWFpueKYQ1En_hqQeXi9TrX85j00ATgswcZwZfh8v7-AhaMX-2bdtFBE
3. Ebook CO MUSISZ WIEDZIEĆ PODCZAS EPIDEMII, JEŻELI JESTEŚ RODZICEM? –dołączony w mailu.
4. Artykuł dotyczący emocji dzieci podczas pandemii koronawirusa https://livekid.com/pl/jak-wspierac-w-przezywaniu-emocji/
5. Publikacja Manueli Moliny Cruz https://www.mindheart.co/descargables
6. Bajka o koronawirusie https://youtu.be/vgOjaF_ZZgg